Doorstroming in huisvesting Haagse senioren gewenst

Met een druk bezocht symposium sloot Stichting Stijlvol Ouder haar onderzoek ‘Hoe willen senioren wonen in Den Haag?’ af. De kernvraag werd door dagvoorzitter Ronald Provoost kort samengevat: “Hoe kan je in Den Haag zo goed mogelijk oud worden?”

Het blijkt dat Haagse senioren zeer tevreden zijn over de eigen woning (8,3) en de eigen buurt (7,9). Die tevredenheid doet zich over de hele linie voor. Driekwart van de Haagse 65-plussers denkt oud te kunnen worden in de eigen woning. Maar uit eerder gehouden landelijk onderzoek onder senioren blijkt dat het ‘ouder worden in de eigen woning’ in de praktijk behoorlijk wordt overschat. Veel vaker dan gedacht is een woonwissel noodzakelijk.

Download hier de samenvatting van het rapport ‘Hoe willen senioren wonen in Den Haag?’

Aanbevelingen

Stijlvol Ouder komt in haar rapportage van het onderzoek ‘Hoe willen senioren wonen in Den Haag?’ met een groot aantal aanbevelingen aan woningcorporaties en zorginstellingen. Zorginstellingen moeten rekening houden met belangstelling voor de aanleunwoning terwijl (bij hogere inkomens) de belangstelling voor de serviceflat groot is. Institutionele investeerders dienen rekening te houden met de wens van senioren om meer collectief te willen wonen maar wel met behoud van vrijheid. Elektronische middelen (domotica en e-health) zoals efficiënte toegangssystemen, beeldbellen, middelen voor zorg op afstand en alarmsystemen moeten standaard beschikbaar komen. Voor alle senioren geldt dat zij veel meer informatie willen hebben over wat wel/niet vergoed wordt en beschikbare diensten. Een onafhankelijke website met informatie kan een uitkomst zijn.

Reactie van gemeente Den Haag

Ludo Steenmetser, directeur DSO Den Haag, verantwoordelijk voor de portefeuille bestaande stad en verkeer, reageerde op de in het onderzoek ‘Hoe willen senioren wonen in Den Haag’ aangetoonde grote verhuispotentie van gemiddeld 21 procent. “Het percentage van werkelijk gerealiseerde verhuizingen van deze doelgroep ligt al jarenlang tussen de 5 en 10 procent. De grote vraag is: Hoe kunnen we senioren verleiden om deze potentie om te zetten in actie?”, aldus Steenmetser. “Als je door de oogharen kijkt blijkt er een grote tevredenheid met de woonsituatie; eigen woning (8,3) en de eigen buurt (7,9, maar dat wil niet zeggen dat er niets aan de hand is. Er is een grote behoefte aan huurwoningen in het middensegment waardoor de doorstroming stageert. De gemeente heeft ontwikkelingen opgestart om investeringen in de woningbouw te stimuleren en daarover gesproken met woningcorporaties en institutionele beleggers. Hetgeen wordt bevestigd door Peter Appeljan, directeur van Syntrus Achmea Real Estate & Finance. “Wij hebben met de gemeente Den Haag een prestatieafspraak en zijn bereid namens onze klanten, de pensioenfondsen te investeren in ouderenhuisvesting.” Ook vertelde Steenmetser dat een speciale regisseur aangesteld is om projecten, waaronder in Escamp, snel op gang te brengen. Met woningcorporaties worden nieuwe prestatieafspraken gemaakt waarbij ook aandacht wordt gevraagd voor alternatieve collectieve voorzieningen als er een verzorgingshuis sluit. Een nader interessant gemeente initiatief is ook het kleinschalig particulier opdrachtgeverschap waar we vanuit de kavelwinkel ook extra aandacht gaan geven aan de senioren.”

Terugtredende overheid

Ruud Stemerdink, manager vastgoed en facility Florence, van huis uit projectontwikkelaar, is bij Florence bezig de vastgoedportefeuille ‘overheidsbestendig’ te maken. Hij is er zeker van dat de overheid zich steeds verder terugtrekt en na 2018 de financiering van huisvesting voor iedereen is gestopt. De consequentie voor Florence is dat de kwaliteit van de organisatie en diensten zodanig moet zijn dat ‘de klant bereid is te betalen’. De vraag die daarbij centraal staat is: ’Zijn we goed genoeg?’. Transparantie is het meest belangrijke dat een zorgorganisatie moet bieden, want je wordt op internet met iedereen vergeleken. Mensen selecteren in eerste instantie op een paar harde voorwaarden. Is de locatie goed genoeg, leuk genoeg. Vervolgens gaan ze een aantal huizen bekijken en daarna kijken ze pas naar de zachtere voorwaarden zoals de zorg. Persoonlijke leefruimte wordt als heel belangrijk ervaren, maar het gaat vooral overal zelfstandigheid en de maaltijden.”

Jeroen Kingma, Directeur Vitaal ZorgVast (Koninklijke BAM) gespecialiseerd in het ontwikkelen van zorgvastgoed constateert dat er in Nederland miljoenen mensen gewoon thuis wonen zonder enige vorm van hulp. “Wij zien natuurlijk ook dat grote gat in de huurmarkt in het middensegment en onderzoeken welke oplossingen we daar kunnen bieden. In het algemeen willen mensen een appartement van 80 tot 100 m2 en een ander heel belangrijk criterium is ‘in de wijk’. Maar wij geloven niet dat iedereen hetzelfde wil. Daarom hebben we een groot gesegmenteerd model gemaakt en gekeken naar de behoefte aan services. Wij kwamen er al snel achter dat senioren alleen willen betalen voor services die ze daadwerkelijk afnemen en zelf voor kunnen kiezen. Om deze services betaalbaar te houden, hebben we een modulair keuzesysteem ontwikkeld waarbij nadrukkelijk contact met de toekomstige bewoners is gezocht. Deze principes gelden voor nieuwbouw maar zijn ook voor bestaande bouw toepasbaar. Langzaam worden de mogelijkheden daartoe in koop maar ook in huurwoningen ruimer. Daarbij kwamen wij uit op een integrale woonlast van 500 tot 750 euro. Opvallend is dat de helft van de 75plussers nog een huis koopt. Dus het beeld dat senioren niet meer kopen, klopt niet.”

Altijd verbonden

Dr. Ir. Ad van Berlo, Manager R&D Smart Homes. Nationaal Kennis centrum Domotica en Slim Wonen, kijkt voor kennis over ontwikkelingen vooral naar het buitenland. “Technologie maakt dat we altijd verbonden zijn, mobiel en draadloos. Door de ontwikkelingen op het gebied van ADSL verbindingen en internet kunnen er steeds meer diensten naar de woning worden gebracht. In Zuidoost Azië verzorgt Samsung al tien jaar een totaalpakket domotica voor de woning. Ook in Nederland ontstaat steeds meer woongebonden technologie: Bouwbedrijf Heijmans biedt in nieuwe huizen al een compleet pakket technologie/domotica aan.

In 2020 heeft 80 procent van de chronisch zieken (en 40 procent van de overige Nederlanders) directe toegang tot bepaalde medische gegevens. 75 procent van de chronisch zieken en kwetsbare ouderen kan dan zelfstandig metingen uitvoeren ten behoeve van het volgen van ziektebeeld en feedback. En iedereen die thuiszorg en/of ondersteuning ontvangt heeft de beschikking over beeldcommunicatie. VWS heeft een brief naar de Tweede Kamer gestuurd met deze ambities, dat betekent dat daar nog heel wat moet gebeuren. Dat zou zomaar over 600.000 mensen kunnen gaan.

Slimste huis

In Eindhoven staat naast het Evoluon het Slimste Huis van Nederland. Daarin doet Smart Homes demonstraties maar is het ook het user lab/field lab voor research en EU/nationaal gefinancierde research en projecten alsmede rondleidingen voor professionals en consumenten. In Alkmaar is vorig jaar het tweede Slimste huis gerealiseerd. In één jaar bezochten 5.000 mensen het Slimste Huis. Van Berlo: “Ik vind dat er ook in Den Haag zo’n Slimste Huis zou moeten komen om bekendheid te geven aan de mogelijkheden van domotica en e-health om senioren in staat te stellen om langer zelfstandig thuis te kunnen blijven wonen. Maar betrek ook alle betrokkenen zoals woningcorporaties, zorg- en welzijnsorganisaties, bedrijven en beleggers erbij.”

Paneldiscussie

In een aantrekkelijke paneldiscussie gingen Peter Appeljan, Director Woningbeleggingen Syntrus Achmea Real Estate & Finance; Erwin Drenth, Manager Bouwinvest Zorgvastgoed met Eric Borggreve, Manager Wonen & Zorg Vestia en Gerda Koekkoek, Secretaris Raad van Bestuur Saffier De Residentiegroep in op vragen uit de zaal naar aanleiding van de uitkomsten uit het onderzoek ‘Hoe willen senioren wonen in Den Haag?’.

Gerda Koekkoek reageerde op de vraag over het verdwijnen van buurhuizen in de wijk. “Voor zorgaanbieders ligt er een taak als verzorgingshuizen sluiten om de faciliteiten voor wijkbewoners of het nu dat restaurant is of een vergaderruimte of activiteitenruimte of de fysiotherapeut in stand te houden.”

Erwin Drenth ziet Den Haag als een interessante regio voor beleggingen. “Samen met de gemeente, een woningcorporatie en een zorgaanbieder zijn we actief op zoek naar een locatie en willen we aan de slag. De gemeente moet de juiste kaders mogelijk maken, de belegger kan het middensegment aanspreken, de zorginstelling levert daar de zorg en de corporatie kan zorgen dat de sociale doelgroep aan bod blijft komen. Op die manier zorg je ook voor het behoud van de plek in de wijk en kan je de doorstroming realiseren. Met deze onderzoeken in de hand kan je heel goed ter plekke kijken wat je nu wel of niet zou moeten doen.”

Peter Appeljan wijst op de enorme vermogens die opgeslagen liggen in het bezit van woningcorporaties en ziet ook veel geld op de plank bij pensioenfondsen en ander beleggers. “Het valt me op dat als we het over ouderenhuisvesting hebben dat we het dan direct over zorg hebben. Laten we nu niet de hele groep van vitale senioren vergeten die zelfregie op hun leven willen blijven voeren, die actief zijn, die willen deelnemen in de maatschappij. Wij hebben met de gemeente een prestatieafspraak gemaakt en ik kan me voorstellen dat we hierin ook specifiek naar de ouderenhuisvesting kijken. Het is een heel breed terrein, het kan zijn intramuraal met daaromheen woningen met een zorgcomponent. Maar het kunnen ook projecten zijn waar we ons richten op die vitale ouderen. ”

Erik Borggreve wees erop dat investeringscapaciteit van woningcorporaties dramatisch is teruggelopen. We moeten beseffen dat er meer eigen initiatief uit de mensen zelf moet komen. “Woningcorporaties zijn het incassobureau van de rijksoverheid geworden. Per woning dragen we 600 euro per jaar af aan de rijksoverheid. Dat is voor ons anderhalve maandhuur per woning.”

Erwin Drenth wees op de noodzaak van schaalgrootte bij het realiseren van projecten. “De overheid gaat door met bezuinigen. Als mensen wonen en zorg zelf moeten betalen moet het betaalbaar blijven. Het is naar mijn mening onontkoombaar dat we in de toekomst naar grotere complexen gaan. Weliswaar beter vormgegeven met een grotere hal als ontmoetingsplek, maar het betaalbaar houden van huurwoningen vereist alle aandacht.”

Ludo Steenmetser ziet vanuit het standpunt van de gemeente Den Haag de productie van woningen voor de komende drie jaar behoorlijk op schema liggen. “We zijn druk doende om intern geld vrij te maken om te investeren in de woningbouw. We zoeken ruimte in de stad om te kijken waar kunnen we bouwen. Daar is het draagvlak in de Haagse politiek langzaam naar toe gegroeid.”

Gerda Koekkoek vertelt tot slot dat ook de Saffier de Residentiegroep plannen heeft om samen met investeerders en beleggingsfondsen nieuwbouw te gaan realiseren.”

Platform Stijlvol Ouder en 65plus Panel

Jeannette Dijkman, directeur Stijlvol Ouder sloot de bijeenkomst af met een pleidooi voor het Platform Stijlvol Ouder waarin de belangen van alle partijen, inclusief de senioren verenigd worden. Om de ‘stem van de senioren’ in dit platform goed door te laten klinken is ook het ‘65plus Panel’ opgericht. Dit is een groot seniorenpanel bestaande uit honderden senioren die graag mee willen denken over nieuwe woonconcepten en hoe langer zelfstandig thuis te wonen. Daarmee is Platform Stijlvol Ouder dé plek waar ervaringen, producten en diensten worden gedeeld, die kunnen leiden tot creatieve oplossingen voor wonen en welzijn voor senioren.”

Voor meer informatie:
Stijlvol Ouder
Jeannette Dijkman, directeur
Tel: 070 260 12 00
Email: email hidden; JavaScript is required
www.stijlvolouder.nl