Senior & Wonen: ‘Wat willen senioren zelf?’ (Bericht van Neprom november 2018)
Over pakweg twintig jaar is 51 procent van de Nederlanders 60 jaar of ouder. Een groep om rekening mee te houden. Ook op de woningmarkt. Tijdens het congres Nieuwe woonvormen voor senioren: lessons learned, vertelden meerdere sprekers hoe zij de toekomst zien. De belangrijkste leidraad: wat willen senioren zelf? “Het gaat niet alleen om de stenen. Het gaat ook over de beleving en ruimte voor ontmoeting”, aldus Jeannette Dijkman van Stijlvol Ouder, platform voor senioren.
Woonconcepten voor senioren.
Er zijn legio voorbeelden. Tijdens het Jaarlijkse Seniorenhuisvesting Congres, georganiseerd door het VastgoedJournaal en Stijlvol Ouder, kwamen concepten, projecten en ideeën voorbij om duidelijk te maken hoe dit nu en straks vormgegeven zou kunnen worden. Erica Terpstra, voormalig zwemkampioen, sportjournalist en politicus en zelf senior, leidde de discussiemiddag. Aan het woord kwamen onder andere twee woningcorporaties, een gebieds- en vastgoedontwikkelaar, een projectontwikkelaar, een grote belegger in woningen en een aantal aanjagers van kleine een grote projecten.
Senior in de stad
Directievoorzitter Ronald Huikeshoven van gebieds- en vastgoedontwikkelaar AM spreekt liever van stadsveteranen dan senioren als hij het heeft over ouderen die graag in de stad willen wonen. Hij vertelt dat er een grote groep senioren is die voor geen goud uit de stad weg wil of er juist voor kiest om te verhuizen naar de stad. En dat een groeiende groep senioren diensten en voorzieningen wil delen.
Ruimte voor interactie
Het Friends-concept van AM, in eerste instantie bedoeld voor jongeren die in de stad een huis delen met een vriend of familielid om de kosten van de huur te delen onder het credo: Share the fun, split the rent, blijkt ook steeds vaker een aanlokkelijk alternatief voor ouderen. Een broer en een zus op leeftijd die een woning willen delen bijvoorbeeld. Of twee oude vrienden. Ze delen de keuken en de huiskamer, maar hebben beiden een eigen slaapkamer. Samen delen maakt het betaalbaar om midden in de stad te wonen, volgens Ronald Huikeshoven. Mensen die bewust kiezen voor cultuur en andere voorzieningen in de directe omgeving. En het appartementencomplex geeft dankzij een bibliotheek, gezamenlijke wasruimte of bijvoorbeeld een moestuin voor de bewoners voldoende ruimte voor interactie.
Groepswonen
Bijdragen aan sociale samenhang is ook de focus van Centrum Groepswonen. Het kenniscentrum uit Den Haag liet een onderzoek uitvoeren naar de interesse voor groepswonen onder bewoners van de stad die staan ingeschreven bij Woonnet-Haaglanden en bij Centrum Groepswonen. Uitkomst: 30 procent van de mensen die staan ingeschreven bij Woonnet-Haaglanden heeft interesse in groepswonen. Belangrijk detail: ruim de helft van de respondenten was ouder dan 65 jaar en 44 procent was tussen de 46 en 65 jaar.
Terry van der Heide, directeur van het kenniscentrum, vertelt tijdens het symposium dat bij groepswonen wordt gedacht aan een gebouw met meerdere verdiepingen waarin onder andere ruimte is voor een gezamenlijke woonkamer en keuken en een gezamenlijke tuin of bijvoorbeeld ruim balkon of dakterras. In de buurt het liefst winkels voor boodschappen, openbaar vervoer en natuur. Het vinden van nieuwe locaties is volgens de directeur van Centrum Groepswonen lastig, maar het heeft wel een paar nieuwe locaties in ontwikkeling.
Verhuiswens en alternatieven voor huidige woning
Ouderen denken vaker aan verhuizen dan voorheen en gezondheid is de belangrijkste reden voor een verhuiswens. In een bericht van het Centraal Bureau voor de Statistiek wordt de woning als tweede reden genoemd om te willen verhuizen gevolgd door de buurt. Belangrijk punt is dat er alternatieven zijn voor de groep die wil verhuizen. Nieuwbouwproject ParkEntree in Schiedam is hier een mooi voorbeeld van. Yvonne van Mierlo van projectontwikkelaar Blauwhoed vertelt tijdens het congres dat de actieve senioren van ParkEntree van alles samen kunnen doen. Maar dat niets hoeft. Het complex bestaat uit huur- en koopwoningen en de bewoners hebben de beschikking over gemeenschappelijke voorzieningen zoals een lounge, gastverblijf, fitnessruimte en een tuin.
Levensloopbestendig dorp
In de Utrechtse gemeente Austerlitz is het weer heel anders aangepakt. Door de bewoners is een coöperatie opgezet met het doel voorkomen dat ouderen en hulpbehoevenden het dorp moeten verlaten. Jan Smelik van Austerlitz Zorgt vertelt dat slechts tien procent van de 70-plussers in het dorp in een levensloopbestendige woning woont. Dit kan deels worden opgelost door – wanneer nodig – aanpassingen aan de woning worden gedaan. De coöperatie geeft hier adviezen over. Daarnaast is de coöperatie bezig met de realisatie van een complex met 25 zorgwoningen en 15 starterswoningen in het hart van het dorp. “Jong en oud wonen hier straks door elkaar”, vertelt de secretaris van de coöperatie. Het complex Hart van Austerlitz moet in 2020 gereed zijn.
Gezelligheid
Veel senioren willen dichtbij een centrum wonen met terrasjes, restaurant, theater, bioscoop. Het gaat volgens Jeannette Dijkman van Stijlvol Ouder om gezelligheid dichtbij. Erica Terpstra, gespreksleider van de middag en met haar 75 jaar behorende tot de doelgroep, vertelt na afloop dat ze zich erg herkent in de beschrijving van de nieuwe (actieve) senior. Ze reist nog altijd veel (ook voor haar programma Erica op Reis). “Van geraniums heb ik nog nooit gehoord.”
Wat zij na deze middag ziet als belangrijke trend voor senioren en wonen? Erica Terpstra: “De doorstroming moet op gang komen en ik geloof in diversiteit. Dus wat mij betreft niet alleen maar hoogbejaarden bij elkaar en jongeren bij elkaar. Maar door elkaar. Iedereen leeft daarvan op. En als het om de woning gaat, ook nieuwbouw, dan zal een woning in toenemende mate afgestemd moeten zijn op de afnemende mobiliteit van ouderen. Maar de omgeving moet wel stimuleren om te bewegen.”
